OVERZICHTEN

14 maart 1986: opening FNAC in Gent.
Sindsdien zijn er heel wat boekhandels verdwenen. Een deel ervan is gestopt daarvóór, en niet daardoor. Maar de opening van bovenvermelde zaak (waarin ik mij nooit echt thuis voelde) had wel de grootste impact op het stopzetten van de meeste zelfstandige boekhandels. Een overzicht van verdwenen boekhandels in de periode 1966-1986.

Georges Rodenbach, Maurice Maeterlinck, Charles van Lerberghe en Grégoire le Roy, allen Franstalige Gentenaars, hebben zo’n belangrijke rol gespeeld, dat overzichten van de Franstalige Belgische letteren bijna steeds beginnen met het hoogtepunt van de Gentse symbolisten.

Er zijn maar weinig namen van middeleeuwse auteurs uit Gent bekend; nog kleiner wordt de lijst als we die beperken tot schrijvers van wie er ook teksten bewaard zijn gebleven. Een overzicht van de literatuur in Gent vóór 1450.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog lag de literaire bedrijvigheid grotendeels stil. Overleven was de eerste opgave. Jonge auteurs werden gedeporteerd of moesten onderduiken. Daarbovenop kwamen censuur en papierschaarste. Toch gebeurde er op literair gebied in Gent nog heel wat.

Na een periode waarin velen het zwijgen was opgelegd, leek de Gentse literaire wereld aan herstel toe en de nood aan publiceren groot. Dat gebeurde in een bijna collectieve roes, met o.a. zeven nieuwe tijdschriften.

De stad Gent heeft een rijk literair verleden. Door de eeuwen heen zijn hier talrijke schrijvers geboren, hebben er gestudeerd, gewoond en/of gewerkt. De site www.literairgent.be zet een lange traditie voort van literair-historische overzichten en bloemlezingen van dat alles...

Deze overzichtsbijdrage situeert enkele problemen van het schrijven van dialect, vooral van het Gents, én vat enkele kenmerken van de in het Gents geschreven literatuur samen. In de vervolgbijdrage, De Gêntsche toale : overzicht Gentse dialectschrijvers, wordt een chronologisch overzicht gegeven van integraal of gedeeltelijk in het Gents geschreven literatuur.

Keizer Karel werd op 24 februari 1500 geboren in het Prinsenhof te Gent. Zijn meest gekende Gentse wapenfeit was de tuchtiging van de stad in 1540; de Gentenaars hielden er de bijnaam “stroppendragers” aan over. Weinig andere historische figuren hebben zoveel literaire sporen nagelaten in legenden en historische verhalen, zowel bejubelend als beschimpend.

Het fenomeen van literaire wedstrijden en het bekronen van de beste deelnemer(s), is nagenoeg zo oud als de mensheid. Een beknopt overzicht van literaire prijzen in Gent begint echter vanaf de 19de eeuw, al werden voordien ook al gelijkaardige competities georganiseerd, zoals in 1539.

Het belang van de universiteit in het literaire leven in Gent is altijd zeer groot geweest. De Vlaamse studenten en professoren hebben zich vanaf 1852 (’t Zal Wel Gaan) vurig ingezet voor de rechten van hun moedertaal.

Een chronologisch overzicht van auteurs die in het Gentse dialect schreven (zowel van wie tot de zogenaamde “canon” van de Nederlandse letteren behoorde, als wie de volkse Gentse literatuur vertegenwoordigde), toegespitst op werken die geheel of gedeeltelijk in het Gentse dialect geschreven zijn.

De Gentenaars hebben, vanaf het prille begin van de Belgische staat, en zeker eind 19^de, begin 20ste eeuw, een opmerkelijke rol gespeeld in de Franstalige Belgische literatuur. Het was een belangrijke inbreng van Vlaamse inspiratie die zich in het Frans heeft uitgedrukt.

Welke auteurs werden in welke (huidige) Gentse deelgemeente geboren, woonden er, zijn er begraven, of kreeg er een straatnaam? Ook eventuele evenementen, verenigingen, tijdschriften... die zich in de deelgemeenten situeerden zijn in de lijst opgenomen.

De rederijkerskamers waren gilden of broederschappen van leken die zich toelegden op toneel en lyriek. De leden kwamen samen op besloten vergaderingen, maar traden geregeld op ter gelegenheid van markt- en feestdagen, ommegangen, blijde intreden etc. Zo bieden ze een belangrijk inzicht in de stedelijke cultuur.

Na de Middeleeuwen geraakte Reinaert in de vergetelheid. Nadat Jan Frans Willems hem herondekte, begon hij een tweede carrière die tot vandaag duurt, ook in Gent. Dat verhaal volgt hierna.