En is het niet aan het oude ras van trotse burgers, aan de verbeten, bijna religieuze arbeidslust (...), dat de stad die morele, intellectuele en fysieke kracht dankt.
GENT EN DE LITERATUUR, IN PANORAMISCHE OVERZICHTEN
OverzichtenDe stad Gent heeft een rijk literair verleden. Door de eeuwen heen zijn hier talrijke schrijvers geboren, hebben er gestudeerd, gewoond en/of gewerkt. Velen van hen schreven over hun – en onze – stad en worden er geëerd met een straatnaam, een standbeeld, een gedenkplaat, soms met een studiecentrum of een genootschap dat naar hen is genoemd. Maar ook andere auteurs, geregelde bezoekers of toevallige passanten, bezongen in hun literair werk de stad met haar roemrijk verleden, haar hoekjes en kantjes.
Deze veelzijdige site www.literairgent.be zet een lange traditie voort van literair-historische overzichten en bloemlezingen van dat alles, zoals mag blijken uit het hierna chronologisch overzicht.
Het begon al in 1861 toen Philip Blommaert zijn omvangrijk Nederduitsche schryvers van Gent publiceerde, een chronologisch overzicht met bio-bibliografische informatie over, en fragmenten (al dan niet handelend over deze stad) van Gentse auteurs vanaf de Middeleeuwen.
Victor Fris publiceerde in Laus Gandae (1914) indrukken van een honderdtal illustere passanten, literatoren, filosofen, politici, kunstenaars, wetenschapslui en generaals die de stad bezochten, van de 11de eeuw tot de 19de eeuw
Paul de Keyser citeerde in Gent in de literatuur en in de folklore (1935) uit wat een vijftigtal gerenommeerde Gentse auteurs over hún eigentijdse periode te vertellen hadden.
Onder de poëtische titel Gent, schoonschrift der Leie bezong Johan Daisne de literatuur over deze stad; zijn opstel werd opgenomen in het Kultureel jaarboek van de provincie Oost-Vlaanderen (voor 1963).
Paul de Keyser schreef voor de Moderne encyclopedie der wereldletterkunde (opgenomen in dl. III, 1965) twee historische overzichten onder de lemma’s Gent, literair centrum en Gent in de literatuur.
In het begin van de jaren 1970 publiceerde Jan Schepens in het Gentse dagblad Vooruit, wekelijks een rubriek Op zoek naar Gent; deze gelegenheidsstukjes werden helaas nooit gebundeld uitgegeven.
Voor de Literaire gids van België, Nederland en Luxemburg van Roger Bodart, Marc Galle en Garmt Stuiveling (1972), verzorgde M. Galle het gedeelte over Vlaanderen. Hij situeerde daarin – gestructureerd als een wandelgids – talrijke sporen van het literaire leven in het Gentse straatbeeld.
In 1978 organiseerde de Gentse universiteit een internationaal congres over Gent en de literatuur; met voordrachten van een 40-tal literatuurwetenschappers; ook deze werden – andermaal helaas – nooit gebundeld en als handelingen gepubliceerd.
Ada Deprez schreef een Literaire gids voor Oost-Vlaanderen (1987), vergelijkbaar met de hoger vermelde Literaire gids van België…Een belangrijk deel van haar werk – eveneens als een wandelgids opgevat – is gewijd aan Gent.
Antonin van Elslander schreef voor Gent, apologie van een rebelse stad (1989), onder de titel Literatuur, een uitvoerig hoofdstuk met een historisch overzicht van het literaire leven in Gent, van de Middeleeuwen tot ca. de jaren 1960.
Vervolgens was er, in 1991, het meer thematische Jong, en Vlaams en vrij : de Gentse Rijksuniversiteit in de spiegel van de literatuur, een bloemlezing van literaire teksten over de universiteit en de Vlaamse Beweging, verzameld en ingeleid door Anne Marie Musschoot.
De bloemlezing Voor den duivel geen stap achteruit! (1992) werd, onder de redactie van Frans Heymans, m.m.v. Tine Englebert en Tine Demoor, gepubliceerd naar aanleiding van de opening van de vernieuwde hoofdbibliotheek aan het Gentse Zuid. Zij bevat een 200-tal fragmenten en verwijzingen naar literaire werken, van de Middeleeuwen tot 1991.
Bij een gelijknamige tentoonstelling werd Van Buysse tot Brusselmans : Gent literair gepubliceerd, onder redactie van André Capiteyn (1996). Daarin behandelen een twaalftal auteurs verschillende aspecten van het literaire leven in Gent.
Marco Daane en Dirk Leyman stelden de bundel Gent, de dubbelzinnige (2000) samen, waarin achttien auteurs hun kijk geven op het (literaire) leven in Gent.
Daniël van Ryssel: Vergeten Gentse schrijvers (2008- ). In elk van de delen (6 tot 2010) worden ca. 50 Gentse auteurs behandeld. Elk deel bevat auteurs uit verschillende historische perioden. Enkel te raadplegen in de Gentse Stedelijke Openbare Bibliotheek en in de Gentse Universiteitsbibliotheek.
De Digitale bibliotheek voor de Nederlandse literatuur (DBNL, zie internet http://www.dbnl.org/index.php) bevat informatie over primaire en secundaire literatuur van en over (ook) Gentse auteurs, van de middeleeuwen tot nu.
En tenslotte is er déze site, www.literairgent.be (op het internet gelanceerd op 24 mei 2004), die de ambitie heeft de aandacht te vestigen op, en informatie te verstrekken over alles wat Gent inzake literatuur in het verleden én vandaag te bieden had en heeft. Het relatief beperkte aanbod van teksten bij de lancering zal geregeld worden aangevuld met nieuwe informatie
[Frans Heymans]
Interne links
[Auteurs] Blommaert, Philip(pe)Marie
[Auteurs] Fris, Victor
[Auteurs] De Keyser, Paul
[Auteurs] Daisne, Johan
[Auteurs] Schepens, Jan
[Tijdschriften] Vooruit
[Auteurs] Deprez, Ada
[Auteurs] Van Elslander, Antonin
[Auteurs] Leyman, Dirk
[Auteurs] Van Ryssel, Daniël