Vooruit

(dagblad, 1884-1978)

Gents socialistisch dagblad, gesticht door Edward Anseele en verschenen van 1884 tot 1978. In de jaren 1920 was Vooruit een eerder saaie partijkrant geworden. Om daaraan te verhelpen werd August Balthazar aangetrokken als hoofdredacteur en werden een aantal nieuwe medewerkers ingeschakeld, o.m. de literatoren Raymond Herreman, Paul Kenis, Richard Minne, Achilles Mussche en August Vermeylen evenals Jozef Cantré en Frits van den Berghe als illustratoren. Vooral vanaf 1929 – toen de rubriek Geestesleven werd geïntroduceerd – hebben zij en hun opvolgers de literaire en algemeen-culturele aandacht in Vooruit opmerkelijk mee gekleurd.

In de beginjaren van de krant beperkte de literaire aandacht zich hoofdzakelijk tot het opnemen van “literaire feuilletons”. De allereerste daarvan was Anseeles Voor ’t volk geofferd. Tal van andere zouden volgen.

Geestesleven, gewijd aan literaire kritieken, kunst en cultuur, verscheen eerst om de veertien dagen, nadien wekelijks. Raymond Herreman was de eerste rubrieksleider, vervolgens namen Richard Minne (1930 tot 1956), Louis Paul Boon (van 1956 tot eind 1971) en Jos Murez (van eind 1971 tot november 1978) de fakkel over. Naast genoemden verleenden ook Achilles Mussche (die voor de eerste literaire kritieken zorgde) en mettertijd Rik Lanckrock, Johan Daisne, Jan Vercammen, Karel Leroux, Jan Schepens, Prosper de Smet, Paul Snoeck, Jan Emiel Daele en vele andere auteurs hun medewerking aan de rubriek.

Sommigen van hen (en anderen) hadden een vaste eigen rubriek. Zo publiceerde Herreman van 1929 tot 1970 dagelijks zijn Boekuil, enkel onderbroken tijdens de periode 1940-1944. Minne zorgde van 1944 tot 1957 dagelijks voor zijn In 20 lijnen; van 1935 tot 1940 en van 1945 tot 1965 schreef hij wekelijks zijn Gents tekenverhaal Brief van Pierken met tekeningen van Fits van den Berghe. Louis Paul Boon bracht van 1959 tot 1979 dagelijks zijn cursief Boontje (aanvankelijk onder de titel Boontjes bittere bedenkingen). Prosper de Smet leverde van 1953 tot 1975 wekelijkse een humoristisch rubriek op de sportbladzijde en van 1961 tot 1978 zijn dagelijks cursiefje, als P. Pluim. In het begin van de jaren ’70 verzorgde Jan Schepens wekelijks een rubriek Op zoek naar Gent.

Van 1915 tot 1928 gaf Vooruit wekelijks het door Oscar Roelandts (ps.: Avanti) gestichte letterkundige bijblad Zondagsblad uit en van 1931 tot 1935 de wekelijkse satirische bijlage Koekoek.

[Frans Heymans]

Over Vooruit:

• August de Block : Het blad “Voouit” : ontstaan, groei, technisch aspect. (s.d., vóór 1954, te oordelen op basis van de spelling)
• Guy Vanschoenbeek: Novecento in Gent : wortels van de sociaal-democratie in Vlaanderen (1995)
• Els de Bens: De pers in België (1997)
• Stefaan Praet: Leest en ge zult zien hoe u nieuwe werelden opengaan, in: 100 jaar Vooruit (1984), p. 27-33. Over de rubriek Geestesleven