En is het niet aan het oude ras van trotse burgers, aan de verbeten, bijna religieuze arbeidslust (...), dat de stad die morele, intellectuele en fysieke kracht dankt.
DE CHATEAUBRIAND, FRANÇOIS-RENÉ
(Saint-Malo, 04.09.1768 - Paris, 04.07.1848)
Franse auteur die een belangrijke invloed had op de romantiek in de literatuur van zijn land. Hij was lid van de Académie française. Zijn belangrijkste werken waren Génie du Christianisme (1802, 4 dln), een verheerlijking van het christendom, en de autobiografische Mémoires d’Outre-Tombe (1848-1850). Eerstgenoemd werk bevatte twee ook afzonderlijk gekende episoden: vooreerst de liefdesgeschiedenis Atala (al in 1801 afzonderlijk gepubliceerd) en vervolgens het autobiografische René dat later ook afzonderlijk zou verschijnen en dat zeer veel invloed op de jongeren zou hebben (het leidde o.m. tot een golf van René’s in de volgende decennia).
Van maart tot juli 1815 was De Chateaubriand in Gent, in de entourage van Lodewijk XVIII die toen op de vlucht was voor Napoleon. Tijdens deze zogenaamde Honderd Dagen was hij waarnemend minister van Binnenlandse Zaken; later werd hij ambassadeur en minister van Buitenlandse Zaken. Hij logeerde eerst in Hôtel de Flandre in de Drabstraat, nadien betrok hij een gehuurd appartement in de Kruisstraat. Erg enthousiast was hij niet over zijn verblijf in deze stad: hij voelde er zich banneling, ver verwijderd van het wereldgebeuren en van het machtscentrum Parijs.
In zijn Mémoires d’Outre-Tombe (3ième partie, livre 23, p. 853-869 en 882-884 in de editie van 1999) schreef hij, onder de titel Les cent-jours à Gand, een reeks bijdragen over zijn verblijf in Gent. Daarin beschreef hij de drukte van de vreemde troepen die toen in de stad verbleven en de indruk die Gent en zijn bewoners op hem maakten. Tijdens een wandeling buiten de stad meende hij het gerommel van de kanonnen in Waterloo te horen.
Frans C. Amelinckx (van de University of Nebraska-Lincoln) besprak deze passage in de Mémoires d’Outre Tombe tijdens het internationaal colloquium “Gent en de literatuur” dat van 13 tot 17 november 1978 doorging aan de Gentse universiteit. Théo Fleischman wijdde aan het verblijf van Lodewijk XVIII een (niet erg begeesterende) roman, Le Roi de Gand : Louis XVIII et les émigrés français à Gand pendant les Cent Jours (1953).
[Frans Heymans]
Over F.-R. de Chateaubriand:
- Ghislain de Diesbach: Chateaubriand (1995). In het Frans
- Jean d’Ormesson: Album Chateaubriand (1988). In het Frans
- Frans van Woerden: Haal ik de eeuwigheid wel? : biografie over François-René de Chateaubriand (2000)
- Marc Fumaroli: Chateaubriand : poésie et terreur (2003). In het Frans