De Tigris en de Euphrates vergaderen ineen, ghelijc te Ghend de Leye ende de Schelde

Joos van Ghistel (ca. 1485)

LEESTIP VAN DE WEEK (8)

Nieuws
**Multatuli in Gent**
De Nederlandse schrijver Multatuli (pseudoniem van Eduard Douwes Dekker, 1820-1887) hield op 19 augustus 1867 een toespraak bij de opening van het negende Nederlands Letterkundig Congres te Gent. Dat gebeurde in het liberale Van Crombrugghe’s Genootschap aan de Huidevetterskaai, waar Multatuli door flamingant Julius de Geyter was uitgenodigd. De speech over *Het recht om een gevoelen af te keuren* viel niet in goede aarde bij de ook aanwezige Utrechtse hoogleraar G.W. Vreede. Het was vooral door diens verdachtmaking van een aanval tegen het Nederlandse kolonialisme, dat de toespraak fel opzien baarde en de pers het incident kon aangrijpen voor negatieve reacties op het gehele congres.

Multatuli rapporteerde aan zijn vrouw daarentegen over de geestdriftige toejuichingen van de 1300 Gentse werklieden. Overdreven scheen dat niet, want de schrijver van de bekende “Toespraak tot de hoofden van Lebac” en de Max Havelaar-roman maakte in Gent zoveel indruk dat het socialistische arbeiders inspireerde om in 1874 een eigen toneelkring op te richten, die vanaf 1877 Multatuli’s naam droeg en uitgroeide tot het – bijna 150 jaar later! – nog steeds bestaande Multatulitheater in Gent.
Het Multatulitheater zette in 1987, bij de honderdste verjaring van Multatuli’s overlijden, een uitgebreide herdenking op. Met opvoering van Multatuli’s Minnebrieven in regie door Eddy Verreycken en de vertolking van De roeping van de mens : redevoering gedistilleerd uit de geschriften van Multatuli: 1820-1887, door Herman Verschelden.

Voor Multatuli zelf was het overigens niet bij die ene toespraak in Gent gebleven; hij trad in 1869 nog twee keer op met lezingen voor datzelfde Van Crombrugge’s Genootschap en voor het Willemsfonds, en bracht in zijn talrijke Brieven geregeld verslag uit van zijn Gentse ervaringen.
In Gedenkbladen (1898) beschreef de Gentse boekhandelaar en tijdgenoot Willem Rogghé (1824-1896) ook een onmoeting tussen Douwes Dekker en uitgever Jacop van Lennep (1802-1868), die de eerste uitgave van de Max Havelaar had gecensureerd.

Lees meer over Multatuli en Gent in ons Lexicon/Auteurs/Multatuli
Vind Multatuli's werk in de Gentse bibliotheek
Lees de Gedenkbladen van Willem Rogghé online bij DBNL, of in de bibliotheek

**Lodovico Guicciardini**
De Italiaanse geschiedschrijver Lodovico Guicciardini woonde een tijd in Antwerpen. In zijn *Beschryvinghe van alle de Neder-Landen* beschreef hij de stad Gent uitvoerig, op basis van zijn bezoeken in 1559 en 1565. Hij noemde Gent gelijkwaardig met Milaan. Zijn indrukken verschenen in het Italiaans in 1567 en werden in het Nederlands vertaald door Cornelis Kiliaan in 1612. Dat boek is online te lezen, of in een facsimile herdruk van 1968, of in de Franse editie (1943) in de Gentse bibliotheek.

Lees meer over Guicciardini in het Lexicon
Lees een fragment uit Guicciardini's Beschryvinghe... van Gent

Of lees de volledige Beschryvinghe van alle de Neder-landen als gratis e-book

**Eugène van Bemmel**
Deze Franstalige professor aan de toen pas opgerichte ULB, werd in Gent geboren. Hij stichtte in Brussel *La revue trimestrielle* (1854-1868), een literair initiatief dat de weg baande voor *La jeune Belgique* (1881-1897) dat op zijn beurt publicatiemogelijkheden bood voor de (deels Franstalige) Gentse symbolisten. Van Bemmel was de eerste Frans schrijvende Gentenaar in het jonge België van 1830, dat hij later beschreef in zijn historische liefdesroman *Dom Placide* (1875, herdruk 1987). Hij stelde ook de allereerste Belgische encyclopedie samen, *Patria Belgica*.

Lees meer over Eugène van Bemmel in het Lexicon (en klik daar rechtsboven voor meer Franstalige Gentenaren)

Lees ook dit Overzicht Gentse symbolisten

Vind de roman Dom Placide in de bibliotheek