Mijn gezant vermoordden ze, mijn kasteel verbrandden ze / (...) God sta bij de heer die 't als lot beschoren kreeg / te tuchtigen zulk een bende.

Frans Gunnar Bengtsson (1950)

Terug naar index

KERVYN DE VOLCKAERSBEKE, PHILIP

(Sint-Niklaas, 19.04.1815 - Nazareth, 15.07.1881)

Grondeigenaar, katholiek politicus (volksvertegenwoordiger, schepen van Gent), historicus, bijzonder belezen, meestal Frans- maar ook Nederlandsschrijvend auteur van historische, archeologische en genealogische studies. Hij volgde humaniora te Brussel en begon dan studies aan de Gentse universiteit maar voltooide die niet.

Zijn vlot geschreven studies leveren nog steeds boeiende lectuur op. Voorts schreef hij een menigte bijdragen voor de Biographie nationale de Belgique. Meestal tekende hij zijn publicaties zonder voornaam.

Als fiction schreef hij een historische “thriller”, Le songe d’un antiquaire (1853). Zijn in het Nederlands geschreven historisch drama, Besloten tijd (1898), handelt over de beroering die ontstond om allerlei (gehate) maatregelen van de Fransen die in 1795 de Zuidelijke Nederlanden bezet hadden.
In 1853 schreef hij een Cantate patriotique composée à l’occasion du séjour de S.M. le Roi et de la famille royale à Gand (...) le 31 aoüt 1853, op muziek gezet door Karel Miry.

P. Kervyn de Volkaersbeke en Gent

Er is enige onzekerheid omtrent zijn Gentse adressen. Feit is dat hij zich in 1841 in Gent vestigde, in de Onderbergen. In 1843 trok hij naar de Koningstraat en, wellicht reeds enkele jaren nadien, naar de Statiestraat.
In Gent was hij was een tijdlang schepen van openbare werken en ijverde hij vooral voor de belangen van cultuur, kunsten en wetenschappen (o.m. deze van de stadsbibliotheek en het stadsarchief), belangen die hij – meer algemeen – ook al met vuur had verdedigd tijdens zijn periode als volksvertegenwoordiger.
In 1858 verhuisde hij naar Nazareth, waar hij burgemeester werd.

Vanaf 1850 was hij directeur van de Gentse Messager des sciences historiques waarin talrijke bijdragen van hem verschenen. Tot zijn overlijden was hij een van de vruchtbaarste biografen en behoorde hij tot de vroege historici van het Gentse verleden. Zijn talrijke publicaties bieden een rijke bron voor de Gentse geschiedenis van de 15de, de 16de en latere eeuwen. Een accent mag worden gelegd op zijn uitvoerige informatie over de 16de eeuw, de godsdienstoorlogen in de Lage Landen, de Gentse kerken en gebouwen, de belangrijkste Gentse figuren en families. Van deze werken vermelden we maar Documents historiques inédits concernant les troubles des Pays-Bas de 1577 à 1584 (1849, 2 delen) en Verslag van ‘t Magistraet van Gent nopens de godsdienstige beroerten aldaer, loopende van den 30 juny 1566 tot den 30 april 1567, gevolgd door talrijke bewijsstukken (1850). In Mémoires sur les troubles de Gand 1577-1579 (1865), door François de Halewyn, schreef hij een voorwoord waarin hij de gebeurtenissen in het centrum van Gent tijdens de beeldenstorm als in een film voorstelt.

Zijn portretten in de Biographie nationale zijn voornamelijk gewijd aan Gentenaars en leden van de familie Borluut.

De novelle Le songe d’un antiquaire is een verhaal over de “koop van Vlaanderen”, een kostbaar document waarin graaf Robrecht van Vlaanderen de Gentenaars in 1070 vrijstelling van nieuwe belastingen zou hebben beloofd. Toen dat document in 1537 onvindbaar bleek te zijn, werd overdeken Lieven Pyn van diefstal beschuldigd en gehalsrecht. Na dat verhaal gedaan te hebben, verplaatst de auteur de scène naar 1853: drie amateur-historici zijn ervan overtuigd dat de “Koop” zich nog altijd in het Belfort bevindt en zij willen het kost wat kost vinden. Tijdens een stormachtige nacht dringen zij het Belfort binnen. Daar worden zij echter betrapt door de geest van keizer Karel, die hen kost wat kost wil beletten te vinden wat ze zoeken. Het verhaal staat integraal op het internet, zie http://books.google.be.

[Nicole Verschoore]

Over P. Kervyn de Volkaersbeke:

  • Baron Philippe Auguste Chrétien Kervyn de Volkaersbeke, in: États présents de la noblesse du royaume de Belgique (1987)
  • U. Vermeulen: Kervyn de Volkaersbeke, baron Philippe…, in: Nationaal biografisch woordenboek, dl. 2 (1966), kol. 393-399