HAELMAN, GABRIEL

(Gent, 21.07.1898 - Gent, 17.03.1997)

Gentse familiekundige en schrijver van verhalen, reportages en toneelwerk. Schreef ook beknopte historische schetsen, onder meer over de Leie, de kazerne in de Brusselsepoortstraat en de Mammelokker.
Gabriel Haelman volgde lager middelbaar onderwijs in het toenmalige Sint-Jorisinstituut. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vluchtte hij als zestienjarige naar Zuid-Frankrijk, waar de Landes-regio een onuitwisbare indruk op hem maakte. Daarna vervoegde hij het Belgische leger als oorlogsvrijwilliger. Na de oorlog vervolmaakte hij zich in de sociale school, ingericht door de krant Het Volk, en door zelfstudie.
Haelman werkte als kassier, lesgever, uitgever-boekhandelaar en journalist. Vanaf 1930 leidde hij een zakelijk adviesbureau, hield er causerieën over voor de gewestelijke zenders Radio Antwerpen en Radio Kortrijk en ijverde voor de ontwikkeling van de Vlaamse middenstand.
Hoewel een rasechte Gentenaar was hij verknocht aan de eeuwenoude Driekoningentraditie van de ‘koningsloop’ in de Vlaamse Ardennen, onder andere te Sint-Goriks-Oudenhove (nabij Zottegem), waarover hij een monografie schreef.

Gabriel Haelman en Gent

Naast zijn belangstelling voor handel, nijverheid en toerisme, verdiepte Gabriel Haelman zich in letterkunde, filatelie en gymnastiek en stond hij in Gent vooral bekend als hulp voor familiekunde. Vandaar ook zijn veelzijdigheid als schrijver van korte verhalen, toneelstukken, historische schetsen en reportages.
Hij stond in contact met generatiegenoten zowel als met oudere Gentse schrijvers (Adolf Herckenrath en Pliet van Lishout). Haelman debuteerde al op zeer jonge leeftijd met een kort verhaal in Ons Land (jrg. 1913) en schreef later verhalen die zich zowel afspeelden in de bedrijfswereld (De baas) als bijvoorbeeld bij stierengevechten. Daarnaast verschenen ook humoristische en speurdersverhalen en schreef hij een beknopte historische schets over de Leie. Hij maakte ook vertalingen in samenwerking met Leon Janssens en een filmscenario De zilveren passersdoos met een zekere Juliaan. Voor het toneel schreef hij onder meer de stukken Terugslaan Moeder, Schijn bedriegt en De Grote Match.
Voor de Vlaamse Toeristen Bond, de Vereniging van Katholieke Oost-Vlaamse Schrijvers en in de Culturele Kring St.-Jacobs te Gent hield hij autobiografische filmvoordrachten over zijn favoriete ervaringen Doorheen de Landes van Gascogne.

[Jean-Paul den Haerynck]

Over Gabriel Haelman:

• Miel Kersten: Gabriel Haelman zeventig, in: Vlaanderen, jrg. 17 (1968), nr. 101, p. 372-373
• Renaat van der Linden: In memoriam Gabriel Haelman, weduwnaar van Jenny van Petegem, in: Oost-Vlaamse zanten, jrg. 72 (1997), nr. 1, p. 52