Voor ons is elke stad, elk park, ja, elk punt ter wereld, een Gent. Voelen we ons misschien niet voortdurend belegerd? En is niet ieder van ons een stad, een kasteel, langs alle kanten belegerd?

Nikos Kachtitsis (1953)

Terug naar index

JAMES, HENRY

(New York City, 15. 04.1843 - Londen, 28.02.1916)

Amerikaanse-Britse auteur die één van de sleutelfiguren van het 19de-eeuwse literaire realisme was.
Hij groeide op in een welgesteld intellectueel milieu en reisde al vroeg naar Europa. Omdat zijn vader gekant was tegen de eenzijdige opvoeding in tratitionele scholen, kreeg hij les van elkaar snel opvolgende huisonderwijzers, gouvernantes en dergelijke, ook in verschillende Europese scholen. Hij verdiepte zich in de klassiekers van de literatuur. Op 33-jarige leeftijd emigreerde hij naar Engeland waar hij de rest van zijn leven verbleef. Kort voor zijn dood verwierf hij de Britse nationaliteit.
Zijn narratieve romans worden gekenmerkt door rijk uitgewerkte personages en maatschappijkritiek, waarin hij thema's zoals persoonlijke vrijheid, moraliteit en feminisme exploreert en de Old World (Europa) tegenover de New World (V.S.A.) plaatst. Hij schreef vanuit de perceptie van een personage in het verhaal en hanteerde de innerlijke monoloog. Zijn stijl is vaak complex en poëtisch en loopt vooruit op het 20ste-eeuwse modernisme.

Zijn bekendste roman is wellicht The Portrait of a Lady (1881). Zelf beschouwde hij The Ambassadors (1903) als zijn beste roman. Hij was bijzonder productief en schreef ook biografieën, toneelstukken, literaire kritiek en tal van (reis)verhalen, waaronder een bekend spookverhaal The Turn of the Screw (1898).

H. James en Gent

James reisde door Europa van 1872 tot 1874. Als laatste deed hij Nederland en (in augustus 1874) België aan. Zijn impressies schreef hij neer in Transatlantic sketches (1875) dat in 1883 ook verscheen als Foreign parts. Het werd in het Nederlands vertaald als Transatlantische vertellingen (1983).
Gent wordt vermeld op de laatste bladzijde van het laatste hoofdstuk. James besteedt 21 regels aan de stad, waaronder 15 aan het Lam Gods, dat hij “een grote lokale schat” en “één van de schilderijen van de ganse wereld” vindt.

Over de stad zelf is hij heel kort: “Gent leek mij een enorme, lege stad, met hier en daar een oude Vlaamse puntgevel uitstekend boven reeksen van mat-witte huizen, en tal van hoge en verwaarloosde kerktorens, neerkijkend op verlaten, zonnige pleinen.”

[Katrien Schotte]

Over H. James:

  • Jan Schepens: Henry James in 1874 te Gent, in: Vooruit, 04.05.1974
  • Leon Edel: Henry James, a Life (1985)
  • Fred Kaplan: Henry James : the Imagination of Genius (1992)
  • Jonathan Freedman: The Cambridge Companion to Henry James (1998)
  • Colm Toibin: The Master : a Novel ( 2004)
  • Documentatiemap in de StedelijkeOpenbare Bibliotheek Gent
  • C.D. Merriman: Henry James, zie internet http://www.online-literature.com/henry_james/
  • Henry James, 1843-1916, zie internet http://worldcat.org/identities/lccn-n78-91982