BUSCHMANN, JOSEPH-ERNEST

(Eich/Groothertogdom Luxemburg, 13.09.1814 – Gent, 19.02.1853)

Franstalige, van oorsprong Luxemburgse schrijver en bekend uitgever van fraaie drukken en bibliofiele boeken. Hij kreeg een universele opleiding in Antwerpen, Luxemburg en Parijs, deels op kosten van de stichters van de porseleinfirma Villeroy & Boch, met wie zijn moeder verwant was. Later bekwaamde hij zich nog in scheikunde en experimentele fysica aan het Lycée National ̶ waar hij tegelijk zelf Franse letterkunde doceerde ̶ en studeerde hij nog een jaar rechten aan de Sorbonne (1834).
In 1838 keerde Joseph-Ernest Buschmann naar Antwerpen terug, waar hij nauwe contacten onderhield met schrijvers en kunstenaars. Vanaf 1840 doceerde hij in Antwerpen geschiedenis, literatuur en oudheidkunde aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten. In 1846 begon hij Franse literatuur te onderwijzen aan het Antwerpse atheneum en werd hij lid van de Académie Royale te Brussel.

Vanaf 1836 publiceerde Buschmann eigen opstellen, romans en toneelstukken; hij werd ook redacteur van de Revue (des états) du Nord, wat hem lof van Victor Hugo opleverde. Een jaar later verscheen het zelfstandig gedicht Mon credo. Zijn balladen, oden en satiren bundelde hij in 1839 onder de titel Rameaux. In hetzelfde jaar verscheen zijn historisch getinte, lange gedicht L’écuelle et la besace, gesitueerd in de 16^de eeuw. Bekend werden ook een fraaie studie over P. P. Rubens (1840) en vijf delen Annales Antwerpiensis (1845).

Alhoewel oorspronkelijk Franstalig, was hij voorstander van tweetaligheid in België. Als drukker was hij actief bij L.J. de Cort in Antwerpen. Vanaf 1842 werd hij zelfstandig uitgever; de familiezaak Buschmann bleef zelfs bestaan tot 1978. Naast tal van werken in het Frans, bezorgde hij ook Nederlandstalige boeken, onder meer van Karel Lodewijk Ledeganck, Pieter Frans van Kerckhoven, Eugeen Zetternam en zowat het hele oeuvre van Hendrik Conscience (o.m. Jacob van Artevelde). Hij bracht ook de tweede reeks van het tijdschrift Van Nu en Straks uit (1896-1901). Ludo Simons noemde Joseph-Ernest Buschmann de “eerste grote uitgever van de heroplevende Vlaamse letterkunde”. Hij rekende zijn vaak geïllustreerde uitgaven tot de “fraaiste specima van de romantische typografie in België.”
Buschmann was bovendien ook oprichter van het liberaal opinieweekblad Revue d’Anvers en experimenteerde met foto- en lithografie.

In 1850 kwam hij om gezondsheidsredenen in Gent wonen, waar hij zich vooral met fotografie bezighield. Hij overleed op 38-jarige leeftijd, geestesziek, bij de Broeders van Liefde aan het Strop (Heuvelpoort, tussen Stropstraat en Stropkaai).

[Frans Heymans]

Over Joseph-Ernest Buschmann

• Ad Siret: Buschmann, Joseph-Ernest, in: Biographie nationale de Belgique, vol. 3 (1872), p. 193-196
• Ludo Simons: Geschiedenis van de uitgeverij in Vlaanderen: de negentiende eeuw (1984), p.34-42
• Willem van den Berg: The nineteenth century, 1800-1880, in: Theo Hermans (ed.): A literary history of the Low Countries (2009), p.369 e.v.(vooral p.374)